Banaszczyk VS Booker Limited UKEAT/1032/15/RN – Wygrana w Trybunale Apelacyjnym

Autor jest prawnikiem specjalizującym się w reprezentacji przed angielskimi Trybunałami Pracy i Trybunałem Apelacyjnym Pracy. Dyrektor Kancelarii Prawnej KL Law Ltd., z siedzibą w St. Albans, koło Londynu. Prowadził kilkaset spraw na przestrzeni blisko 8 lat, gro z nich dotyczyło dyskryminacji w zatrudnieniu. Reprezentuje zarówno pracowników jak i pracodawców. Ostatnią, znaczącą jego sprawą jest wygrana przed Trybunałem Apelacyjnym, z 1 lutego 2016, Banaszczyk vs Booker Limited UKEAT/1032/15/RN, z 1 lutego 2016. Niniejszy artykuł jest krótkim streszczeniem prawa o niedyskryminacji w kontekście wspomnianego orzeczenia, które zmieni w sposób znaczny podejście Trybunałów Pracy zarówno do pojęcia niepełnosprawności i stosowania prawa o niedyskryminacji, na korzyść pracowników.

Dyskryminacja z uwagi na niepełnosprawność jest w Anglii zakazana. Ustawowo wyróżnia się następujące formy zakazanego traktowania:

1. a) dyskryminacja bezpośrednia, polega ona na tym, że osobę niepełnosprawną traktuje się mniej korzystnie, aniżeli traktuje, albo traktowałoby się osobę pełnosprawną.
2. b) dyskryminacja pośrednia, polega na tym, że pracodawca stosuje jakieś kryterium, postanowienie, albo praktykę, która jest pozornie neutralna wobec wszystkich pracowników, ale osoby niepełnosprawne, w szczególności pracownik skarżący, nie jest w stanie jej podołać, będąc w niedogosnym położeniu, a z kolei pracodawca nie jest w stanie wykazać, że zastosował tzw. „proporcjonalne środki osiągnięcia praworządznego celu”.
3. c) „failure to make reasonable adjustments”, występuje, gdy zachodzą okoliczności w paragrafie wyżej, a pracodawca nie wprowadził racjonalnych udogodnień, aby umożliwić osobie niepełnosprawnej możliwość pracowania, bez uszczerbku
4. d) niekorzystne traktowanie, które polega na tym, że pracownik jest traktowany niekorzystnie/poddany uszczerbkowi z uwagi na jakiś aspekt związany z jego niepełnosprawnością (np. zwolnienie).

Ustawa z 2010 roku o Równości definiuje niepełnosprawność, jako długotrwałe upośledzenie, które ma znacząco negatywny wpływ na wykonywanie czynności życia codziennego. Definicja ta jest zredagowana w opariu o tzw. medyczny model niepełnosprawności, który jest zbliżony do klasycznego ujęcia niepełnosprawności, występującego w innych dziedzinach prawa.

Trybunał Apelacyjny, rozpatrując odwołanie od decyzji Trybunału w Watford, który uznał, że Pan Banaszczyk nie był niepełnosprawny w rozumieniu angielskiej ustawy, przychylił się do mojej argumnetacji, iż należy jednak stosować definicję zawartą w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, dokonując też zabiegu interpretacyjnego angielskiej ustawy, zaliczając tzw. „pickowanie”, które polega między innymi na przenoszeniu paczek do 25 kg., jako czynność życia codziennego, w rozumieniu angielskiej ustawy, tym samym rozszerzając dotychczasowy katalog czynności życia codziennego.

Definicja europejska ujmuje niepełnosprawność jako długotrwałe upośledzenie, które w połączeniu z innymi barierami utrudnia udział w życiu profesjonalnym pracownika na równi z osobami pełnosprawnymi. Nie jest więc konieczne wykazać, że ma się trudności w czynnościach domowych, takich jak sprzątanie, odkurzanie, czy robienie zakupów, a zamiast tego, że upośledzenie przeszkadza uczestniczyć w życiu zawodowym na równi z innymi, którzy niepełnosprawni nie są.

Sprawa ta niewątpliwie otwiera drogę osobom, które pracują w magazynach, hurtowniach, supermarketach i przy produkcji do wniesienia roszczenia o dyskryminację, z uwagi na niepełnosprawność, podczas, gdy cierpią na jakieś schorzenie, które im taką pracę utrudnia.